Samen Spreken
Samen Denken
Samen Werken

home wie wij zijn wat wij doen en voor wie publicaties contact

Patientparticipatie: stamelen en tasten door Loudi Langelaan | Blogs

Vandaag begeleidt Erik de startbijeenkomst van de zogenaamde Leidende Coalitie Patiëntparticipatie van het UMCG, die is opgericht om in vijf jaar te zorgen voor verbetering van de patiëntparticipatie in het Groningse Ziekenhuis. In plaats van meteen “in de middelen te schieten”, is deze bijeenkomst bedoeld om na te denken over wat vooraf gaat aan de ‘hoe-vraag’ (“Het antwoord op ‘Hoe?’ is ‘Ja!’”– Peter Block). Want, wat is dat nou eigenlijk, patiëntparticipatie? Tijdens deze bijeenkomst proberen de coalitieleden grip te krijgen op dit begrip. Samen denken. Onderling kennismaken, maar ook samen kennis maken.

Erik begint met wat geestelijke rek- en strekoefeningen, zoals hij het zelf noemt. Om een open blik en een onderzoekende houding te creëren laat hij de deelnemers in tweetallen vragen beantwoorden die niet zo voor de hand liggen als je iemand net ontmoet. Vragen als ‘Kun je liegen tegen jezelf?’, ‘Bestaan er rechtvaardige ongelijkheden?’ ‘Welke dingen geven je troost?’ en ‘In hoeverre heeft je afkomst je gestimuleerd en/of belemmerd?’ De deelnemers gaan er direct mee aan de slag. Ze duiken de diepte in. Zo makkelijk kan dat gaan. Ze worden er vrolijk van, melden ze na afloop. Het verbindt en inspireert.

Na dit rekken en strekken begint het eigenlijke denkwerk. Iedereen bereidt een kort betoog voor van anderhalve minuut. Debbie (hoogleraar Onderzoek/Innovatie Geneeskundig Onderwijs) brengt als metafoor in: aan het bed staat de hoogleraar tussen student en patiënt. Geen mogelijkheid tot direct contact! Een zekere ironie duikt op in het onderzoek wanneer Marjan, voorzitter van deze coalitie, onthult dat zij zelf als chronische reumapatiënt overgestapt is naar een ander ziekenhuis, na kennis te hebben gemaakt met de zoveelste contactpersoon. In alle betogen klinkt door dat de patiënt naast patiënt vooral mens is, met een eigen context. Dit geldt eveneens voor de zorgverlener, die naast professional ook mens is. En dat dit een moeilijke tweedeling is. Eentje die misschien minder scherp moet worden, voor patiënt en zorgverlener. En soms is  de patiënt kwetsbaar, in nood, volledig afhankelijken juist even geen kritische consument/participant.

Volgens het Van Dale betekent ‘participatie’ gewoon ‘meedoen’, het gaat om oprecht contact tussen zorgverlener en patiënt. Dit op verschillende niveaus: in de spreekkamer waarbij het gaat om iemands individuele behandeling, maar ook op organisatorisch niveau. En dan natuurlijk ook in onderzoek en onderwijs.

Na de korte betogen, met daartussen enige stilte volgen twee vragenrondes. Er ontstaat een rustige cadans die de discussie vertraagt, waarin iedereen evenveel spreektijd krijgt en waarin onderzoekende vragen worden gesteld. Degene die altijd veel te zeggen heeft wordt nu soms zacht de mond gesnoerd; degene die normaal gesproken meer op de achtergrond blijft krijgt het podium - net zoveel als de rest. Stamelen en tasten is toegestaan. Waar hebben we het nou eigenlijk over? Ieder geniet van het participeren, meedoen aan dit denkgesprek. 

Vervolgens worden 18 fundamentele vragen geformuleerd, waarmee een gemeenschappelijke taal en een hanteerbaar begrippenkader kunnen worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld de vragen 'Wie is nou eigenlijk de baas? Wat betekent dit voor de machtsverhoudingen?' ingebracht door Thea - Hoofd Verpleging. Iedereen knikt instemmend. Want, wie bepaalt de grenzen, wie bepaalt de norm van participeren? Wie is er verantwoordelijk? En: Staat de patiënt centraal, zoals één van de waarden van dit huis luidt? Is de patiënt een partner? Gelukkig heeft de coalitie nog vijf jaar om handen en voeten aan dit soort vragen te geven.

Loudi Langelaan heeft zojuist haar Bachelor Wijsbegeerte afgerond aan de Universiteit Utrecht en start daar in september met de Master Applied Ethics.
Eind mei liep ze een dagje mee en deed inspiratie op met Erik Boers.

 

 
English

Erik Boers

Dorien Brunt

Erica Koch

Brunhilde Legeland

Pieter Mostert

Maarten Rienks

Links

Blogs
Verkiezingsuitslag en Morele Intuities | Erik Boers
 
Leer de juiste woorden | Erik Boers
 
Online intervisie, mijn standpunt herzien | Erica Koch
 
Hoezo ambulantisering | Erik Boers
 
Ervaringen met online intervisie en werkzame bestanddelen | Erica Koch
 
Meer blogs >>
 
 

Het Nieuwe Trivium, filosoferen in organisaties | Nicolaas Beetsstraat 11, 5615 JH Eindhoven | 06 - 5516 6147 | info@hetnieuwetrivium.nl |