Zijn wij wel een bestuur? | Erik Boers

VCA staat voor Veiligheid Checklist Aannemers. Ruim twintig jaar geleden hebben enkele grote bedrijven in Nederland de handen ineengeslagen om er samen voor te zorgen dat er veilig gewerkt kan worden op o.a. bouwplaatsen en raffinaderijen. "Iedereen 's avonds gezond terug naar huis!" is het motto. Daartoe zijn opleidingen in het leven geroepen, examens gestandaardiseerd, bedrijfscertificaten opgesteld en audits geregeld. In die twintig jaar is veel bereikt. De veiligheid op de werkvloer is met sprongen gestegen. Maar er is ook veel aan het veranderen in organisaties en in de samenleving. De overkoepelende Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV)vroeg ons hen te helpen nadenken over verleden, heden en toekomst in een 24-uurs sessie van lunch tot lunch.

Geen eenvoudige klus, want de groep is groot (22 mensen) en bestaat vooral uit belangenbehartigers voor de diverse branches. Luisteren en doorvragen valt niet mee voor wie zich ten doel stelt de eigen achterban voorop te stellen. Dit heeft tijdens de bestuursvergaderingen in de loop der jaren de nodige wrevel en enig oud zeer opgeleverd. Een nevendoelstelling was dan ook de bestaande wijze van overleggen wat op te schudden. Door het beoefenen van de vier gespreksdeugden: Vrijmoedigheid, Nieuwsgierigheid, Concreetheid en Beknoptheid ontstond er echter een openhartig en indringend gesprek. Eén van de fundamentele vragen die opdoken tijdens ons onderzoek was dan ook: "Zijn wij wel een bestuur (of eigenlijk een onderhandelplatform)?" Met als vraag daarachter: "Hoe ga je om met de gecombineerde rol van belangenbehartiger en bestuurslid?"

De vier Kardinale Deugden hielpen bij het schrijven van een slotmanifest voor een deugdelijk bestuur:

Prudentia: Wat hebben wij als bestuur onder ogen te zien, als we de uiteenlopende signalen uit heden, verleden, toekomst tot ons door laten dringen?

Fortitudo: Welke ambitie hebben wij te tonen? Welk lef moeten wij opbrengen - zowel in de onderlinge samenwerking als in de diensten die wij aanbieden?

Temperantia: Wat hebben wij los te laten, achter ons te laten?

Iustitia: Hoe borgen we dat in onze organisatie, zodat alle uiteenlopende belangen een plek krijgen?