Mantelzorg is kantelzorg | Erik Boers
Over de impact van mantelzorg op de relatie met de naaste.
Onlangs voerden we een gesprek over "Zorg" in het Socratisch Café Eindhoven. Aanleiding om dit begrip te onderzoeken was de grote bestuurlijke reorganisatie in ons land op dit gebied. We begonnen het onderzoek met een "Loesje": intrigerende uitspraken op posters die uit het niets opduiken in ons straatbeeld, ondertekend met Loesje (www.loesje.nl).
Dit Loesje luidde:
"Zorgen moet je doen niet maken"
Dat roept direct een glimlach op, maar voor filosofen ook de nodige vragen. Hoe zit het met die verschillende betekenis van het zelfstandig werkwoord/zelfstandig naamwoord 'zorgen'? Want we menen ons momenteel toch echt zorgen te (moeten/mogen) maken over de zorg.
De grote hoeveelheid vragen die opdook (25) in de eerste onderzoeksronde benadrukte de relevantie van het thema. Een selectie:
Heb je recht op zorg? Welke zorg is niet aan mij besteed? Wanneer mag je zorg uitbesteden? Geeft zorg verplichtingen? Weegt de ene zorg zwaarder dan de andere? Is er zorg zonder geld? Hoort zorg tot de verantwoordelijkheid van alle burgers? Wanneer mag je zorg weigeren? Wanneer mag je weigeren te zorgen? Kan zorg welzijn afbreken? Werkt zorg verslavend?
Uiteindelijk gingen we aan de slag met de vraag:
Wat betekent zorg voor de relatie tussen mensen?
En als praktijkvoorbeeld zoemden we in op een vrouw die haar dementerende vader terzijde staat op huishoudelijk vlak: ze houdt in de gaten of er gegeten wordt, de kleding schoon is, de financiën op orde zijn. Het cruciale moment duikt op als ze de week daarvoor langsgaat, een praatje probeert aan te knopen, maar dat niet lukt. Dan besluit ze een rondje te maken in het appartement om te kijken in de koelkast, bij het droogrek, in de portemonnee. Maar in haar binnenste welt een hartstochtelijke noodkreet op: "Hier heb ik geen zin in!" Daarmee doelt ze vooral op de beleving van ongelijkwaardigheid. Haar vader is niet meer te bejegenen als volwassene. Sterker nog: haar vader is niet meer te benaderen als haar vader.
Dat levendige moment, voor velen goed invoelbaar, leidde tot aanscherpende gesprekken in groepjes van vier.
Als slotronde heb ik ieder gevraagd het kerninzicht van die avond te benoemen en op basis daarvan een eigen Loesje over dit thema te schrijven. Daar doken een paar mooie varianten op:
Waar is de kliniek voor zorgverslaafden? Ik kan dat zelf echt niet vinden!
In mantelzorg kantelt zorg
Als zorgen in 'moeten zorgen' verandert legt dat de ongelijkwaardigheid pijnlijk bloot
Zorg kan ook zonder emotie hoor!
Geld maakt zorgen, dus kun je beter zorgen zonder geld
Zorg voor aandacht voor zorg voor aandacht voor zorg............
Zorgen is een spanningsveld vol bloemen
|