Een stomp in je maag | Erik Boers

Onlangs ging ik op bezoek bij De Club, een initiatief van enkele jonge Vlaamse en Nederlandse kunstenaars.  Zij bieden een experimenteel theaterprogramma aan, gericht op een goed gesprek in de openbare ruimte over die openbare ruimte. Dit thema spreekt mij aan, omdat ik mij afvraag  wat wij vanuit Het Nieuwe Trivium zouden kunnen bijdragen aan het goede gesprek in de publieke ruimte. Toeschouwer kun je niet blijven in deze theatervorm, dus ik raakte al snel betrokken bij het gesprek.

Dat gebeurde via een verrassende omweg. Dit initiatief is geïnspireerd door de film The Fight Club, met onder andere Brad Pitt. Twee mannen beginnen een hekel te krijgen aan de kunstmatigheid in hun dagelijks leven. Zij zoeken contact met iets echts. De één vraagt de ander om hem een stomp in de maag te geven. En dat bevalt zo goed, dat er een vechtclub ontstaat. Een plek waar mensen elkaar stevig ontmoeten. Een plaats waar mensen echt contact voelen en krijgen.

Zoiets heb ik, in een milde variant, aan den lijve moge ondervinden. Een half uur na binnenkomst stond ik op een dikke mat te worstelen met een voor mij volslagen onbekende. En dat voelde als een intense, respectvolle ontmoeting. Een fysieke dialoog, zal ik maar zeggen.

Na afloop gingen we als groepje met elkaar in gesprek rond waarheden, angsten en idealen in het menselijk leven. De steekwoorden uit die gesprekken (in diverse steden gevoerd) worden verzameld en na afloop op de wand geprojecteerd. De woorden die het grootst oplichten worden het meest gebezigd. Het grootste woord was ‘vrijheid’.

Achteraf zat ik wat te peinzen over het belang van dit begrip voor mensen, vooral in het kader van de doelstelling van De Club. Wat bedoelen mensen met ‘vrijheid’ En is dat echt het belangrijkste wat ze willen? En hoe verhoudt zich dat tot het goede gesprek in de openbare ruimte?

Stel: je biedt mensen de gelegenheid om in hun eentje op een vruchtbaar tropisch eiland te bivakkeren. Daar zijn ze helemaal vrij. Maar velen zullen het niet lang uithouden. Waarom niet? Ze missen gezelschap, denk ik. En zelfs als je een aangename partner aflevert zou dat niet toereikend zijn. Want als deze er wel is, maar niet communiceert, dan is de lol er gauw af. Kortom: communiceren met een relevante, gelijkwaardige ander is een existentiële behoefte van de mens. Maar de confrontatie met de ander maakt al snel  een einde aan mijn totale vrijheid. Diens anderszijn stelt paal en perk aan mijn vanzelfsprekendheden en directe verlangens. Dat kan soms aankomen als een stomp in de maag.

Zo’n niet altijd even aangename ontmoeting lijkt me kenmerkend voor de openbare ruimte.