Nieuwsbrief mei 2022
Sonnet voor Boetsja
Waarin het Russische leger burgers afslacht
Ik ken gedichten waarin witte zwanen
bij maneschijn het zwarte water minnen,
de vogels aan hun liefdesnest beginnen
en vlinders dansen tussen de platanen.
Vergeet de bloemen niet, het gras, klimop en
de rest van het poëtische tableau.
Ik ken gedichten waarin alles zo
mooi rijmt, dat heel het leven lijkt te kloppen.
Maar een gedicht waarin men maan bekrast
en hoop als vogels uit hun nesten schiet,
waarin elk lief als een gestorven zwaan
op straat ligt en waarin de vlinders vast-
gebonden en verkracht zijn, ken ik niet.
Een dergelijk gedicht mag niet bestaan.
ILJA LEONARD PFEIJFFER (06 april 2022) schrijft elke twee weken een sonnet naar aanleiding van de actualiteit.
'Wij zullen doorgaan’
Ondanks de heroplevende Koude Oorlog, de naweeën van de Corona-pandemie, de onvrede in de samenleving, de niet langer te ontkennen klimaatcrisis, de toenemende inflatie en ander malheur blijft Het Nieuwe Trivium bijdragen aan bezinnende gesprekken en deugdzaam bestuur. Dat doen we in afgeslankte vorm, zoals toegelicht in de vorige nieuwsbrief, maar klanten weten ons nog steeds te vinden voor zeer uiteenlopende opdrachten, zoals hieronder beschreven.
Burgertafels over de inzet van politie drones
In opdracht van de landelijke Politie organiseerden wij (m.n. Dorien Brunt) in samenwerking met Waag een vijftal (online) gesprekstafels met burgers en deskundigen over de inzet van drones. Politiedrones worden nu al gebruikt voor forensisch onderzoek, het handhaven van de openbare orde, voor hulpverlening en voor opsporing. De politie wil vaker drones gaan inzetten en ontwikkelt hiervoor - naast de bestaande juridische en veiligheidskaders - ook een ethisch afwegingskader, waarin onder andere de morele opvattingen van burgers een plek gaan krijgen. Om zicht te krijgen op deze opvattingen organiseerden wij een vijftal gesprekstafels. Het leverde prachtige en rijke gesprekken op, waarin duidelijk werd dat drones worden ervaren als een invasieve techniek die de relatie tussen burgers en politie/overheid op de proef stelt en deze negatief kan beïnvloeden. Tegelijkertijd werd erkend dat drones in specifieke situaties van belangrijke toegevoegde waarde kunnen zijn. Waarden van belang zijn onder andere: vertrouwen en gelijkwaardigheid; duidelijkheid over het doel van de inzet; navolgbaarheid van de besluitvorming; de macht der gewoonte; rust, ontspanning en privacy. Ook werd duidelijk dat een zorgvuldig ethisch kader geen afvinklijstje is, maar vraagt om een continue gesprek, het ontwikkelen van intuïtie en inlevingsvermogen, een leidraad en onafhankelijk toezicht.
Onderzoekende gesprekken voeren bij een woningbouwcorporatie
Een HR-team van een woningbouwcorporatie vroeg zich af hoe ze beter kunnen worden in het voeren van onderzoekende gesprekken. Als HR professionals merkten ze hoe lastig het is om een stap verder te gaan dan adviseren of coachen. Vanuit het verlangen om mensen echt aan het denken te zetten en te zorgen dat het goede gesprek op gang komt, zochten ze contact met Het Nieuwe Trivium. Erik Boers en Erica Koch werken nu meer dan een jaar samen met deze groep van 10 gemotiveerde vrouwen. Na een online start komen we regelmatig bij elkaar om te oefenen met allerlei aspecten van gespreksvoering. Dat varieert van goede vragen stellen, op verschillende manieren luisteren tot aannames blootleggen en onderzoeken. En vooral durven te vertragen en zo ruimte te creëren. De deelnemers merken dat ze in gesprekken met hun interne klant meer bereiken en dat ze als team meer gezamenlijk kunnen opereren. Mooi om te zien dat een keuze om gericht aandacht te besteden aan het voeren van gesprekken vruchten afwerpt.
Sportmedische Ethiek: over machteloosheid en vertrouwen bij topsporters
In oktober begeleidde Erik een seminar over het omgaan met medische informatie binnen de topsport. Daarover verscheen onlangs een artikel in Sport & Geneeskunde. Een samenvatting: de wetenschap dat medische informatie bij de sportarts in veilige handen is vormt de basis van de vertrouwensrelatie tussen de sporter en de sportarts. Maar hoe veilig is die relatie, als ook trainer, clubleiding en pers willen weten hoe het er medisch gezien voor staat met een sporter? Tijdens een thema-avond van de Medisch Ethische Commissie van de Vereniging voor Sportgeneeskunde werden facetten van deze vertrouwensrelatie onder de loep genomen vanuit theoretisch filosofisch perspectief en vanuit de ervaring van een voormalig topsporter. In aansluiting daarop onderzochten deelnemers tijdens een Socratisch gesprek wat de morele overwegingen zijn wanneer sporters de sportarts voorafgaand aan een seizoen toestemming geven voor het delen van medische informatie met de technische staf. Veel van de besproken casuïstiek bleek terug te voeren op botsen van waarden zoals verantwoordelijkheid, vertrouwen en afhankelijkheid. Sporter en sportarts zitten beiden vast in precaire wederzijdse afhankelijkheidsrelaties die de sportpraktijk kenmerken. Het regelen van het beroepsgeheim, door de sporter aan het begin van het seizoen een toestemmingsverklaring te laten tekenen, kan de ontwikkeling van een veilige relatie tussen sporter en sportarts in de weg staan.
Vrijplaats vol Socratische technieken
De essentie van ons werk, als je daar zo over zou willen spreken, is het creëren van vrije ruimte, een vrijplaats om na te denken over hoe zaken in elkaar zitten en wat ons dan te doen staat. Daartoe zetten wij graag het Socratisch gesprek in. Nu worden wij geregeld gevraagd om niet die vrijplaats helpen vorm te geven, maar om de technieken die daarbij komen kijken over te dragen. En ja, ook dat doen wij graag, in uiteenlopende vormen. Denk aan het uitrafelen van een cruciaal moment, je verplaatsen in de rol van de ander en het blootleggen van principes en waarden. Maar ook specifieke gesprekvaardigheden en een juiste gesprekshouding zijn hier van belang. Recente voorbeelden zijn trainingen verdiepen gespreksvaardigheden, train de trainer gespreksvaardigheden en -begeleiding, tweejaarlijkse sessies met intervisiebegeleiders en een traject met een team voor het ontwikkelen van een eigen gespreksstijl. Nieuwsgierig naar de mogelijkheden voor een maatwerkprogramma ‘toepassen socratische technieken’ om daarna zelf je eigen vrijplaats vorm te geven? Neem dan vrijblijvend contact op met Maarten Rienks.
Een onorthodox traject rond polarisatie op social media
De Sociale Verzekerings Bank (uitvoeringsorgaan voor wetten en regelingen op het gebied van sociale zekerheid – AOW, Kinderbijslag, PGB …) benaderde ons met de vraag of we konden helpen de gesprekscultuur een meer open karakter te geven. De gesprekken bij de koffiemachine raakten nogal eens gepolariseerd en online liepen de gesprekken op social media al snel uit de hand. Al improviserend ontstond in relatief korte tijd een bijzonder traject. We startten met een Socratisch gesprek over de vraag wat acceptabel is in een gesprek op het intranet. Uit verschillende praktijkervaringen werd een (anonieme) fictieve casus geconstrueerd. In deze casus biedt de SVB aan om het jaarabonnement voor sportscholen te vergoeden. Dit aanbod leidt tot een serie posts die compleet uit de bocht vliegt, bijvoorbeeld: Albertine de Geus: "Nou zeg dat wel! En de SVB stimuleert dit gedrag alleen maar door de jonge generatie te spekken met overheidsgeld en voor te trekken op alle medewerkers die al meer dan 30 jaar loyaal zijn aan dit bedrijf. Daar wordt niks meer voor geregeld. HET IS EEN SCHANDE!!!!"
Wat vind je gepast of niet gepast? En waarom? Van dit Socratisch gesprek werd een audio-opname gemaakt, die werd omgezet in een script voor acteurs, die twee deelnemers uit het Socratisch gesprek naspeelden. Die clips werden gebruikt tijdens een online sessie om mensen vertrouwd te maken met het Socratisch gesprek en om medewerkers aan het denken te zetten over het eigen gedrag op social media. Daarnaast verzorgden we enkele train-the-trainer sessies, waarin de gespreksleiders van het Ethics Center leerden hoe ze gesprekken rond ethische dilemma’s op Socratische wijze konden begeleiden. Een voor beide partijen verrassend goed uitpakkende co-creatie.
Bijdrage aan nieuw praktijkboek ‘Hoog Spel; filosoferen in de praktijk’
Op 2 juli wordt een nieuw praktijkboek gepresenteerd op de ISVW door de eigen uitgeverij. Onder redactie van Jos Kessels, Jan Ewout Ruiter en Luuk Stegman laten tientallen filosofieprofessionals in meer dan honderd praktijkwijzers zien hoe je met anderen op filosofisch onderzoek uitgaat. Ook wij hebben daar, vanzelfsprekend, aan bijgedragen.
Laatste loodjes proefschrift?
Het proefschrift van Erik, “From Science to Conscience; the Socratic Dialogue Reconsidered”, ligt na een stevige revisie weer bij de manuscriptcommissie. Deze zal, als alles goed gaat, vóór half juni uitspraak doen. Bij een positief oordeel vindt de openbare verdediging waarschijnlijk in oktober of november plaats.
Deze nieuwsbrief verschijnt twee keer per jaar. Jij staat op de verzendlijst als contactpersoon. Als je wilt dat we je van de verzendlijst verwijderen klik je hier. Heb je vragen of opmerkingen? Mail dan naar info@hetnieuwetrivium.nl. Voel je vrij om deze nieuwsbrief door te sturen naar andere geïnteresseerden. Volg ons ook twitter.
|
